رشد انسانی کودک و نوجوان از جمله توانمندی‌ها و عملکرد قصه‌ها است

زهرا جهان افروزیان در گفت و گو با خبرنگار مهر پیرامون سابقه فعالیت خود گفت: کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستم و در گونه‌های ادبی شعر، داستان و نمایش نامه نویسی برای کودکان و نوجوانان همچنین ویرایش متون ادبی، فعالیت دارم.

قصه گوی استان بوشهر افزود: برنده ۲ جشنواره‌ی ملی قصه گویی هستم و نزدیک به بیست سال است که داوری جشنواره قصه گویی را بر عهده دارم.

وی پیرامون اهداف قصه گویی گفت: از دیدگاه من، آدم‌ها به ویژه از دوران کودکی به قصه، داستان و ماجرا علاقه مند هستند، زیرا قصه‌ها و داستان‌ها «تجربه یک زندگی» هستند که درون خود از شخصیت‌های مختلف (خوب، بد، زشت، زیبا، خردمند، کم خرد و…) ماجراها و حادثه‌های هیجان انگیز و کنجکاوی برانگیز برخوردارند.

جهان افروزیان بیان کرد: قصه‌ها گونه ادبی (جاودانه) یعنی ماجراهایی تقریباً عجیب از شخصیت‌های عجیب، خاص، دوست داشتنی و جالب هستند و این جادوانه بودن، عجیب یا خاص بودن کشش و جذابیت کافی را برای جلب مخاطب دارد و همین که انگشتان جادویی قصه‌ها، افراد را جذب می‌کنند یعنی به ایمان و باور آنها راه یافته‌اند و کار خود را انجام داده‌اند.

وی گفت: ما مفاهیم عمیق، ژرف، مهم و حیاتی ِ زندگی را در قالب قصه‌ها، ساده و روان و به صورت غیر مستقیم به مخاطبان خود می‌آموزیم.

قصه تکرارها را متنوع می‌کند

جهان افروزیان اضافه کرد: اگر مفاهیم در جهان تکراری باشند؛ قصه‌ها این مفاهیم تکراری را در قالب ماجراهای متنوع با زوایای دید متنوع تازه و شنیدنی می‌کند و به مخاطب خود ارائه می‌کند، پس مخاطبان هم لذت می‌برند و هم می‌آموزند و در نقطه‌ی تلاقی لذت و آموزش، قصه رسالت خود را به خوبی به انجام می‌رساند و این هدف از قصه گویی است.

وی خاطرنشان کرد: نشان دادن ریشه‌ها و ویژگی‌های فرهنگی تقویت مهارت زبانی کودک، مهارت شنیداری، خلاقیت، حافظه خیال‌پردازی کودک سرانجام رشد انسانی کودک و نوجوان از جمله توانمندی‌ها و عملکرد قصه‌ها است.

وی پیرامون تأثیر قصه گویی در انتقال مفاهیم تربیتی به نسل جدید گفت: امروز ما یا تنوع در رسانه‌ها مواجه هستیم و در دوران دیجیتال و برخورداری انسان از فن آوری و تکنولوژی اینکه ما و البته فرزندان ما در ارتباط همواره با ابزارها و امکانات مدرن و دیجیتالی هستند، انکار ناپذیر است.

وی بیان کرد: همانطور که تجربه‌ی جهان در دوران کرونا و نیاز آن به رسانه‌ها و ارتباط‌های مجازی بسیار بسیار مهم و لازم شد؛ امروز هم ما نمی‌توانیم این سایه و گستره را انکار کنیم یا با آن به مبارزه برخیزیم بلکه ما از آن برخورداریم.

وی اضافه کرد: در این باره اهمیت خلاقیت، نوآوری و همگامی مربیان قصه گو و والدین این است که با شناخت قصه‌های خوب، با شناخت مخاطب (از نظر سنی، درک و دریافت و علاقه مندی ها یا نیازها) مخاطب شناسی کرده و قصه‌ای بگوید! یا قصه را به شیوه‌ای بگوید! که شنیدن آن جذابیت داشته باشد و مخاطب را به خود جذب کند.

وی گفت: قصه گوی استان بوشهر گفت: استفاده از اسلاید، تصویر، نقاشی، کارهای دستی، موسیقی و … می‌تواند مفاهیم تربیتی را به خوبی انتقال دهد.

ادبیات ناب و سطح بالای قصه‌ها

جهان افروزیان ادامه داد: از دیدگاه من تمام قصه‌هایی که از ادبیات ناب و سطح بالا برخوردارند از آن جهت در سطح بالا و ارزش ادبی بالا قرار گرفته‌اند که از نظر شکل و محتوا به خوبی آفرینش شده‌اند و این آفرینش هنرمندانه و در کمال بوده است، پس وقتی یک گونه‌ی ادبی آن هم قصه هم شکل درستی داشته باشد و از محتوا برخوردار باشد در دل خود یک معنا و مفهوم پرورش دهنده را دارد و آن را به دیگران انتقال می‌دهد.

وی گفت: قصه گویی، شاهنامه خوانی، پرده خوانی، شمایل گردانی از میراث کهن سرزمین ایران است.

جهان افروزیان خاطرنشان کرد: این فعالیت از دامن پاک مادران، از انعکاس صدای محکم پدران، از دل تجربه‌های کهن سالان نسل به نسل زمان به زمان و مکان به مکان در میان ایرانیان چرخیده است، دگرگون شده است، کمال یافته است و همچنان در تولد و تکامل بی پایانِ خود، دارد به زندگی ثمر بخش خود ادامه می‌دهد.

وی گفت: ما انسان‌ها به قصه‌ها نیاز داریم … برای رهایی از تنگناهای دنیا، برای رهایی از دلتنگی ها و برای باور روزهای بهتر، آدم بهتر و برای داشتن درکی بهتر و برتر از هستی!

وی پیرامون جایگاه قصه گویی در استان بوشهر گفت: از همکاران خوبم در سطح ملی و استانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که به ارائه و ترویج فعالیت و فرهنگ قصه گویی از سالیان دور و روز به روز، می‌پردازند تقدیر می‌کنم.

وی ادامه داد: اینگونه نیست که فعالیت کانون در این زمینه به ویترین جشنواره‌ها محدود باشد بلکه جشنواره‌ها نمایش کوتاهی از هنرنمایی قصه گویان هستند که این هنرنمایی ضمن تکیه بر تمرین و خلاقیت‌های فردی مربیان و اعضا برخاسته از انواع آموزش‌ها، کارگاه‌های برگزار شده برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، سمینار یا گردهمایی و اجرای بسیار قصه گویی در مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری و سایر مکان‌های فرهنگی مربوط است.

ظرفیت بالای استان بوشهر در قصه

جهان افروزیان بیان کرد: ما به سهم خود بسیار کوشیده‌ایم و در این باره ارزش و اهمیت فعالیت هر فرد یا نهادی را که به این مهم بپردازد؛ می‌دانیم و قدردان آن هستیم.

وی گفت: استان بوشهر توان و ظرفیت این را دارد که در بخش قصه‌های بومی محلی، قصه‌های کلاسیک و مدرن، قصه‌های مذهبی و حماسی و قصه‌های آئینی سنتی بیشتر فعالیت کند و این هنر را بیشتر اشاعه دهد.

وی بیان کزد: در این راه همکاری و همدلی سایر نهادها و ارگان‌هایی که با اهداف همکار با کانون پرورش فکری، خدمت رسانی می‌کنند؛ بسیار مهم است زیرا در تلاقی اندیشه و پیوند دست‌ها ست که می‌توان بیشتر بود و بیشتر رفت.

جهان افروزیان گفت: می‌توان با قصه‌ها قرار گذاشت! می‌توان راًس ساعت هفت در هفت بوستان، هفت قصه گو برای مردم هنر نمایی کنند، می‌توان قصه گویی را از تلویزیون‌های بزرگ سر، میدان‌ها پخش کرد و مردم را به تماشا و گوش سپاری واداشت.

می‌توان در شهر، روی سینی‌های نقره‌ای کتاب‌های کوچک قصه چیدمان کرد و آنها را پخش کرد و درِ دنیاهای بزرگ را بر باور کودکان گشود. به گفته‌ی حافظ علیه الرحمه: حُسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت آری به اتفاق جهان می‌توان گرفت.